Tramp və Putin Ukraynasız danışıqlar öncəsi diplomatik oyun oynayır - NYT
Artıq yeddi gündür ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp və Rusiya lideri Vladimir Putin diplomatik oyun oynayır, Ukraynada müharibəyə son qoyulması üçün üzbəüz və bəlkə də Ukrayna tərəfinin iştirakı olmadan görüş tələb olunduğuna dair bəyanatlar və eyhamlar mübadiləsi aparırlar.
Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə The New York Times yazır.
Trampın dəyişən ritorikası
Trampın ilk prezidentliyi dövründə Putinlə çoxlu spekulyasiyalara səbəb olan münasibətləri yenidən diqqət mərkəzinə düşüb. Ancaq bu dəfə vəziyyət fərqli kontekstdədir. Keçən həftə Tramp xüsusilə sərt çıxış edərək, Putinin "Rusiyanı məhv etdiyini” deyib və Rusiya danışıqlara razı olmasa, sanksiyalar və tariflərlə hədələyib. Bu cür bəyanatlar ABŞ və Rusiya arasında ticarətin minimal həcmini nəzərə alaraq məhdud təsir göstərsə də, ritorikanın dəyişdiyini nümayiş etdirir.
Putin də öz növbəsində sakit və ehtiyatlı cavab verib. O, Trampla razılaşaraq bildirib ki, onun prezidentliyi dövründə Rusiya Ukraynaya hücum etməzdi. Putin də danışıqlara hazır olduğunu təsdiq edərək, iki dövlət arasında dialoqun bərpasını təklif edib.
Hətta onların arasında hələ danışıq baş verməsə də, Tramp "Air Force One” təyyarəsində jurnalistlərə bildirib ki, telefon danışıqları "yaxın vaxtlarda baş tutacaq". Hər iki tərəf eyni zamanda bunun yalnız Ukraynadakı müharibəni deyil, digər qlobal məsələləri də əhatə edə biləcəyinə işarə edir. Xüsusilə, danışıqların nüvə silahlarının idarə olunması üzrə danışıqların bərpasına yönəlməsi mümkündür, çünki ABŞ və Rusiya arasında əsas müqavilənin qüvvəsi bir ildən sonra başa çatacaq.
Tramp, görünür, özünü sülhməramlı obrazında möhkəmləndirməyə çalışır. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Avropada baş verən ən böyük müharibənin sonlandırılması böyük bir uğur olardı ki, Tramp bu uğuru siyasi kampaniyasına istifadə edə bilərdi. Eyni zamanda, özündən əvvəlki prezidenti Co Baydenin "Ukrayna ilə bağlı heç bir şey Ukraynasız olmaz" prinsipinə qarşı olaraq, Trampın Ukraynanın bu prosesdə rolunu çox da nəzərə almadığı görünür.
Rusiya məsələləri üzrə ekspert Stiven Sestanoviç qeyd edib:
"Putin ən çox onu istəyir ki, razılaşma yalnız Rusiya və ABŞ arasında bağlansın".
Putinin diplomatik taktikası
Putin Rusiyanın yalnız öz şərtləri ilə danışıqlara hazır olduğunu bildirdi. Bunlara hazırda Rusiya tərəfindən işğal edilmiş Ukraynanın təxminən 20%-i üzərində nəzarətin saxlanması, Ukraynanın NATO-ya üzv olmasının istisna edilməsi və onun hərbi potensialının məhdudlaşdırılması daxildir.
Bununla yanaşı, Putin ABŞ ilə, xüsusilə strateji sabitlik və silahlanma nəzarəti kimi sahələrdə əməkdaşlığa maraqlı olduğunu ifadə etdi. O bildirib: "Bizim görüşüb, həm ABŞ, həm də Rusiya üçün əhəmiyyətli olan məsələləri müzakirə etməyimiz gərəkdir".
Genişmiqyaslı danışıqlar üçün dəvət, Putinin sərt ritorikaya baxmayaraq, Trampa hələ də "stavka” etməyə davam etdiyini göstərir. Lakin Rusiya rəsmiləri, bu danışıqların uğursuz olma ehtimalına hazırlaşaraq ABŞ-ı qarışdırmağa davam edirlər.
Müzakirələr üzrə ekspert Vendi Şerman Tramp administrasiyasının ciddi çağırışlara hazır olması gərəkdiyini bildirib. O, xəbərdarlıq edib: "Putin mümkün qədər çox ərazi güzəşti, Ukraynanın NATO-dan çıxarılması və Avropada Qərb nüvə silahlarının olmamasını istəyəcək".
Trampın sülh planı
Əvvəlcə "The Times” qəzetində ABŞ prezidenti Donald Trampın Vladimir Putini necə məğlub edə biləcəyinə dair məlumat verilib. Məqalədə qeyd edilir ki, beynəlxalq siyasətin gələcəyi, bu liderlərin ortaq bir dil tapıb tapmayacağına bağlı olacaq.
Bundan əlavə, jurnalist və siyasi şərhçi Ben Marlou bildirib ki, Tramp "Putinin iqtisadiyyatını sıradan çıxara bilər" və Ukraynadakı müharibəni başa çatdırmağa qadirdir. O, yeni ABŞ administrasiyası tərəfindən tətbiq olunan sərt sanksiyaların Rusiyanı geri çəkməyə məcbur edə biləcək alət olacağını düşünür.
