“Starlink” Azərbaycanda: Nə dəyişəcək? – “Hökumətin ölkədə belə bir imkan yaratması ciddi məsələdir”
Uzun müddət “Starlink” peyk internetinin Azərbaycan bazarına daxil ola bilməməsi, tənzimləyici qurumlardan, qanunvericilikdə nəzərdə tutulan qaydada DTX-dan icazə məsələləri müzakirə predmeti olmuşdu. Nəhayət, hökumət həm də 4-cü magistral operator hesab olunacaq bir provayderin internet bazarına girişinə icazə verib. Bu, nəyi dəyişəcək?
Azərbaycan İnternet Forumunun (AİF) prezidenti Osman Gündüz hesab edir ki, çox şeyi dəyişəcək. Onun sözlərinə görə, “Starlink” sadəcə yeni bir internet provayderi deyil. “Bu, Azərbaycan internetinin daha da müstəqilləşməsi, alternativliyin artması və həm də, necə deyərlər, rəqəmsal ədalətin genişlənməsi deməkdir”.
Ekspert xatırladır ki, bəzən, siyasi müxaliflər, ictimai fəallar, siyasi jurnalistlər internet bağlantısı imkanlarının olmaması, onun məhdudlaşdırılması və izlənilmə ilə bağlı açıqlamalar verirdilər: ““Starlink” peyk interneti isə, baha olsa da, dünyada daha müstəqil və hökumətlərin müdaxiləsindən daha az asılı bağlantı hesab olunur. Əlbəttə, əgər hökumət icazə veribsə, düşünmək olar ki, “Starlink”-lə də sorğu əsasında qanunvericilikdə nəzərdə tutulan məlumatların hökumətə təqdim edilməsi məqamları nəzərə alınıb. Amma istənilən halda hökumətin ölkədə belə bir imkan yaratması ciddi məsələdir.
Bununla da ölkədə informasiya azadlığı və internet azadlığının daha da inkişaf edəcəyini proqnozlaşdırmaq olar”.
O.Gündüz bildirir ki, eyni zamanda ölkəmizdə ucqar kəndlər, dağlıq bölgələr, sərhəd əraziləri üçün həyat dəyişəcək. “İllərlə keyfiyyətli internetdən məhrum olmuş ucqar məktəblər, bələdiyyələr, mədəniyyət evləri, kitabxanalar, dənizdəki platformalar, tikinti-kəşfiyyat sahələri, aqro təsərrüfatlar qlobal şəbəkəyə çıxış əldə edə biləcəklər. Bu isə ölkədə rəqəmsal transformasiyaya daha da təkan verəcək”, – o vurğulayıb.
AİF prezidenti Azərbaycanda indiyədək 3 bəkbon (magistral) provayder olduğunu xatırladır: “Yəni ölkəyə interneti 3 qurum gətirirdi. İndi isə bunların sayı 4 oldu. Yəni “Starlink” ölkəmizdə magistral provayder hesab oluna biləcək bir operatordur. Biz 16 noyabr 2015-ci il ildə “Delta Telecom”-da baş verən partlayışla ölkəyə daxil olan internetin bir nöqtədən asılı olmasının ciddi fəsadlarını görmüşük. Daha müstəqil 4-cü magistralın, “Starlink”-in ölkəmizdə fəaliyyətə başlaması Azərbaycan internetinin dayanıqlığı və informasiya təhlükəsizliyi üçün də mühüm addımdır. Düşünürərm ki, “Starlink”-in bazara daxil olması internet və mobil sektorda rəqabət və keyfiyyətin artmasına da müsbət təsir göstərəcək”.
O.Gündüz onu da qeyd edir ki, RİNN-in ölkə üzrə internet problemini həll edəndən sonra “Starlink”-i Azərbaycan bazarına buraxması da diqqəti cəlb edir: “Görünən odur ki, mobil operatorlar hər gün bəsit xidmətlərinin tariflərini qaldırırlar, keyfiyyətə və yeni xidmətlərə, 5G-yə etinasız yanaşırlar. Bəzən, müşahidə edirik ki, bəzi ənənəvi provayderlər xidmət göstərdikləri ərazilərdə alternativlərin olmamasından sui-istifadə etməkdə, inhisarçılıq yaratmaqda maraqlı olurlar. Güman ki, “Starlink” belə halların qarşısnın alınmasında da ciddi rol oynayacaq”.
Osman Gündüz sonda vurğulayıb ki, qlobal bir operatorun, gec də olsa, Azərbaycan bazarına daxil olması ciddi hadisədir. Onun sözlərinə görə, bu, ölkədə innovasiyaların, transformasiyanın inkişafına xeyli müsbət təsir göstərəcək. Ekspert xatırladır ki, nazir Rəşad Nəbiyev bir neçə dəfə “Starlink” rəsmiləri ilə görüşüb. “Hökumətin, RİNN-in bu istiqamətdə səyləri təqdirəlayiqdir”, – AİF prezidenti fikrini yekunlaşdırıb.
